رابطه بصیرت و ولایتمداری

بصیرت:
بصیرت به معنى دانایى، بینایى، بینایى دل، هوشیارى، زیرکى و یقین است.( دکتر محمد معین، فرهنگ فارسى، ج 1، ص 546)
حوادث را درست نگاه کردن، درست سنجیدن، در آنها تدبر کردن، در انسان بصیرت ایجاد می کند؛ یعنى بینایى ایجاد می کند و انسان چشمش به حقیقت باز می شود. امیرالمؤمنین (ع) می فرماید: «فانما البصیر من سمع فتفکر و نظر فابصر» بصیر آن کسى است که بشنود، گوش خود را بر صداها نبندد. وقتى شنید، بیندیشد.( بیانات مقام معظم رهبری در دیدار دانشجویان استان قم، 4/8/1389)
ولایت مداری:
امام خمینی ولایت را به معنی :قرب – محبوبیت – تصرف – نیابت اورده وبا توجه به حدیث غدیر خم ولایت را به معنا ی حکومت کردن می دانند.
امام خامنه ای ولایت را به معنی : پیوند – محبت – اتصال – حاکمیت دانسته ورویداد مهم وتاریخ ساز غدیر را موجب استحکام وپیوند روحی ومعنوی مسلمانان با حاکمان شایسته وصالح می دانند.
امام خمینی رضوان الله تعالی علیه و امام خامنه ای روحی فداه ولایت را به الهی و شیطانی تقسیم میکنند :
اللَّـهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُوا یُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ ۖ وَالَّذِینَ کَفَرُوا أَوْلِیَاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ یُخْرِجُونَهُم مِّنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ ۗ أُولَـٰئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ ۖ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ ﴿البقره/٢٥٧﴾
ولایتمداری به این معنی است که صدر تا ذیل عمل اجتماعی و سیاسی و فرهنگی با اشاره به نگاه رهبری انجام می‌شود اما ولایت‌پذیری به این معناست که فرد براساس عقل و تدبیر و فهم خود عمل می‌کند اما اگر در حین انجام کار احساس کند تعارضی با فرمان ولی پیش آمده، خود را اصلاح می‌کند.
 با مفاهیم بصیرت و ولایت مداری آشنا شدیم  در خصوص مفاهیم ولایت مداری و بصیرت و ترتب بصیرت بر ولایت مداری که با مطالعه ی آیات زیر از سوره ی کهف، میتوان میتوان به این نتایج رسید که
قَالَ لَهُ مُوسَى هَلْ أَتَّبِعُکَ عَلَى أَن تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا   66
موسى به او گفت: آیا از پى تو بیایم تا از حکمتى که تعلیم شده‏اى به من بیاموزى 66
قَالَ إِنَّکَ لَن تَسْتَطِیعَ مَعِیَ صَبْرًا 67
گفت تو هرگز نمى‏توانى همپاى من صبر کنى 67
وَکَیْفَ تَصْبِرُ عَلَى مَا لَمْ تُحِطْ بِهِ خُبْرًا 68
و چگونه مى‏توانى بر چیزى که به شناخت آن احاطه ندارى صبر کنى 68
قَالَ سَتَجِدُنِی إِن شَاء اللَّهُ صَابِرًا وَلَا أَعْصِی لَکَ أَمْرًا 69
گفت ان شاء الله مرا شکیبا خواهى یافت و در هیچ کارى تو را نافرمانى نخواهم کرد 69
البته بقیه داستان را شما به خوبی می دانید که حضرت موسی علیه السلام چند بار در آزمون تبعیت شکست خورد و هر بار فرصتی خواست ولی در نهایت در امتحان تبعیت و ماندن بر بیعت شکست خورد. همانطوری که در آیه 67 و 68 مشاهده می کنید، حضرت خضر علیه السلام به حضرت موسی علیه السلام می فرماید که "تو هرگز نمی توانی همپای من صبر کنی و چگونه می توانی بر چیزی که به شناخت آن احاطه نداری صبر کنی" که حضرت موسی علیه السلام می فرماید "ان شاءالله مرا شکیبا خواهی یافت و در هیچ کاری تو را نافرمانی نخواهم کرد" ولی علی رغم این که حضرت موسی علیه السلام بر اساس وحی جبرائیل می دانست که حضرت خضر بنده خوب و عالم خداست و علی رغم این که به او قول داد که از او نافرمانی نکند و در واقع به نوعی با او بیعت ( و یا ختی بیعت های مجدد ) کرد ولی به همان دلیلی که حضرت خضر آورد، یعنی عدم شناخت صحیح از مسئله، نتوانست پای بیعت و علمش با مقام حضرت خضر بایستد و این یک نشان بزرگ است از اهمیت مسئله ی بصیرت و شناخت.
بصیرت و شناخت اگر نباشد، حتی اگر وَلی مؤیَد و معصوم در دسترس باشد و حتی اگر بر اساس شناخت، حقیقتاً با او بیعت کرده باشیم، بازهم نخواهیم توانست بر بیعت مان استوار بمانیم و به همین دلیل است که تفکر، شناخت و بصیرت اینقدر در اسلام مهم شمرده می شوند. بصیرت تا نباشد از حق تبعیت نمی شود و به همین دلیل می توان گفت، کسی که اهل بصیرت نباشد حتی اگر در رکاب امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف هم باشد، بازهم به راحتی دچار لغزش و سقوط می شود.
بحث مهم دیگری در این آیات وجود دارد و آن "تقدم بصیرت بر صبر است" و این مصداق همان سخن حضرت علی علیه السلام نیز هست که فرمود:
«ولا یحمل هذا العلم الا اهل البصر و الصبر»
این پرچم را به دوش نمی¬کشد، مگر کسی که اهل بصیرت و صبر باشد.
و این یعنی بصیرت مقدمه ی صبر و استقامت است و اگر کسی بدون بصیرت بخواهد استقامت کند، مقاومتش پایدار نخواهد بود.
بحث دیگر این که، آن هایی که بدون تلاش برای بصیرت یابی نسبت به مسائل روز، صرفاً‌ به ولایت مداری پایبند هستند باید احساس خطر کنند و اتفاقاً کسی که مدعی ولایت مداری است باید بداند که شخص مقام معظم رهبری بیشترین توصیه را در خصوص شناخت صحیح مسائل و بصیرت دارند.